Kadınlarda diyetle fitokimyasal alımı ve sirkadiyen ritim ilişkisi

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorBaşmısırlı, Eda
dc.contributor.authorÇimen, Bengisu Beyza
dc.date.accessioned2025-02-24T15:54:38Z
dc.date.available2025-02-24T15:54:38Z
dc.date.issued2024
dc.departmentEnstitüler, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractÇalışma, Haziran 2023- Eylül 2023 tarihleri arasında Erzurum'da ikamet eden 180 gönüllü kadın ile yürütülmüştür. Katılımcıların fitokimyasal alımlarını belirlemek için besin tüketim sıklığı anketi ve sirkadiyen ritimlerini belirlemek için sabahçıl-akşamcıl anketi (Morningness Eveningness Questionnairre-MEQ) yüz yüze anket şeklinde uygulanmıştır. Beden kütle indekslerine (BKİ) göre gruplara ayrılan katılımcıların, diyet fitokimyasal indeks (Fİ) tertilleri ve sirkadiyen ritimleri belirlenmiştir. Hafif şişman ve obez katılımcıların enerji, karbonhidrat, protein, yağ, lif, sakkaroz, kolesterol, doymuş yağ asidi, tekli doymamış yağ asidi ve çoklu doymamış yağ asidi alımları normal ağırlıktaki katılımcılara göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0,05). Normal BKİ grubundaki katılımcıların diyet Fİ ortalamaları (35,06±10,84) hafif şişman ve obez katılımcıların diyet Fİ ortalamalarından (38,54±10,89) düşük bulunmuştur (p=0,016). Katılımcıların enerji, karbonhidrat, protein ve yağ alımları tertiller arasında anlamlı olarak farklı bulunmuştur (p<0,05). Normal BKİ grubundaki bireylerin yağ, kolesterol ve doymuş yağ alımları birinci tertilde en yüksek bulunurken (p<0,05), hafif şişman ve obez gruptaki katılımcıların yağ, lif, çoklu doymamış yağ asitleri, omega-3, omega-6 ve E vitamini alımları üçüncü tertilde en fazla saptanmıştır (p<0,05). Normal BKİ grubundaki bireylerin MEQ skoru ortancası 50,0 (29,0-68,0), hafif şişman ve obez grubundaki bireylerin MEQ skoru ortancası 53,0 (22,0-73,0) bulunmuştur (p=0,103). Normal BKİ grubundaki bireyler ile hafif şişman ve obez grubundaki bireylerin kronotiplerinin çoğunluğu (sırasıyla %63,33, %72,22) ara tip olarak belirlenmiştir (p=0,104). Sonuç olarak, hafif şişman ve obez katılımcıların diyet fitokimyasal alımları normal BKİ grubundaki katılımcılara göre daha yüksek bulunarak diyet Fİ ile MEQ skorlaması arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p>0,05).
dc.description.abstractThe study has conducted with 180 volunteer women between June 2023 and December 2023. A food frequency questionnaire was used to determine the phytochemical intake of the participants, and a morning-evening questionnaire (Morningness Eveningness Questionnairre-MEQ) was used to determine their circadian rhythms in a face-to-face survey. The dietary phytochemical index (FI) tertiles, and circadian rhythms of the participants, who were divided into groups according to body mass index (BMI), were determined. Energy, carbohdyrate, protein, fat, fiber, sucrose, cholesterol, saturated fatty acid, monounsaturated fatty acid, and polyunsaturated fatty acid intakes of overweight and obese participants have found to be significantly higher than normal-weight participants (p<0.05). The average dietary FI of normal-weight participants (35.06±10.84) was lower than the average dietary FI of overweight and obese participants (38.54±10.89) (p=0,016). Energy, carbohydrate, protein and fat intakes of the participants were found to be significantly different between tertiles (p<0.05). Fat, cholesterol and saturated fat intakes of individuals in the normal BMI group were highest in the first tertile (p<0.05), while fat, fiber, polyunsaturated fatty acids, omega-3, omega-6 and vitamin E intakes of participants in the overweight and obese group were highest in the third tertile (p<0.05). The median MEQ score of normal-weight individuals was 50.0 (29.0-68.0), and the median MEQ score of individuals in the overweight and obese group was 53,0 (22.0-73.0) (p=0.103). The majority of the chronotypes of individuals in the normal-weight group and individuals in the overweight and obese group (63.33% and 72.22%, respectively) determined as intermediate chronotype (p=0.104). As a result, the dietary phytochemical intakes of overweight and obese participants are much more higher than those of normal-weight participants, but no significant relationship between dietary FI and MEQ scoring was found (p>0,05).
dc.identifier.endpage110
dc.identifier.startpage1
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=KMB79M3N7zK1UR2WYeRgQiSaW1VwlhAMn1zOWxhe7MJi77MJw_lVFa-EFL8oe1cD
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.14440/58
dc.identifier.yoktezid862768
dc.institutionauthorÇimen, Bengisu Beyza
dc.language.isotr
dc.publisherNuh Naci Yazgan Üniversitesi
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_TEZ_20250201
dc.subjectBeslenme ve Diyetetik
dc.subjectNutrition and Dietetics
dc.subjectObezite
dc.subjectFitokimyasal
dc.subjectFitokimyasal İndeks
dc.subjectSirkadiyen Ritim
dc.subjectObesity
dc.subjectPhytochemical
dc.subjectPhytochemical Index
dc.subjectCircadian Rhytm
dc.titleKadınlarda diyetle fitokimyasal alımı ve sirkadiyen ritim ilişkisi
dc.title.alternativeThe relationship between dietary phytochemical intake and circadian rhythm in women
dc.typeMaster Thesis

Dosyalar

Koleksiyon

Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu