Kırıkkale Üniversitesi Tıp fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları anabilim dalına başvuran adolesanların beslenme okuryazarlığı ve yeme davranışına etki eden faktörler arasındaki ilişki

Bu çalışma Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalına başvuran 10-18 yaş arası 220 adolesanın beslenme okuryazarlığı ve yeme davranışı arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile planlanıp yürütülmüştür. Bireylerin demografik bilgileri yüz yüze kayıt yöntemi ile elde edildi. Katılımcıların vücut ağırlığı, boy uzunluğu ölçümleri yapıldı ve beden kütle indeksleri (BKİ) hesaplanarak (kg/m2) Z skorlarına göre gruplandırıldı. Ayrıca Adolesan Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği (ABOÖ) ve Adolesan Beslenme Alışkanlıkları Kontrol Listesi (ABAKL) uygulandı. Katılımcıların %62,3'ü kız % 37,7'si erkekti. Kızların İşlevsel Beslenme Okuryazarlığı puanı erkeklerden daha yüksekti (p=0,01). Düzenli fiziksel aktivite yapmayan adolesanların ABOÖ toplam puanı, Etkileşimli Beslenme Okuryazarlığı, Kritik Beslenme Okuryazarlığı ve ABAKL puanları düzenli fiziksel aktivite yapanlara göre daha düşüktür (p<0,05). Ekran karşısında hiç vakit geçirmeyen adolesanların ABAKL puanları ekran karşısında geçirdiği süre >1 saat olan adolesanlardan yüksekti (p=0,01). Fast-food tüketmeyen adolesanların ABOÖ toplam puanı, Krititik Beslenme Okuryazarlığı ve ABAKL puanları fast-food tüketen adolesanlara göre daha yüksek (p<0,05), ?3kez/gün fast-food tüketenlerin hiç fast-food tüketmeyenlere göre ABAKL puanı daha düşüktü (p=0,036). Yaşa göre boy uzunluğu Z skoruna göre çok kısa adolesanların İşlevsel Beslenme Okuryazarlığı puanı kısa adolesanlara göre daha düşüktü (p=0,002). Yaşa göre BKİ Z skoruna göre ABOÖ ve ABAKL puanları benzerdi (p>0,05). Adolesan Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği, ölçek alt boyutları ve Adolesan Beslenme Alışkanlıkları Kontrol Listesi puanları arasında pozitif bir ilişki vardı (p<0,05). Ancak, adolesanların boy uzunluğu ve Beden Kütle İndeksi (BKİ) Z skorları ile Beslenme Okuryazarlığı (ABOÖ) ve Beslenme Alışkanlıkları Kontrol Listesi (ABAKL) Puanları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı belirlendi (p>0,05). Çalışma sonucunda adolesanların beslenme okuryazarlığının yeterli olmasının beslenme alışkanlıkları üzerine olumlu etkisi olabileceği ortaya kondu. Bu nedenle beslenme okuryazarlığı farkındalığı artırmak için adolesanlara eğitim verilmesinin gerekli olduğu düşünüldü.

Demographic information of the individuals was obtained by face-to-face registration method. Body weight and height measurements of the participants were made and body mass index (BMI) were calculated and grouped according to (kg/m2) Z scores. In addition, the Adolescent Nutrition Literacy Scale (ANLS) and the Adolescent Eating Habits Checklist (AFHC) were applied. 62.3% of the participants were girl and 37.7% were boy. The Functional Nutrition Literacy score of women was higher than that of men (p=0.01). Adolescents who did not do regular physical activity had lower total ANLS score, Interactive Nutrition Literacy, Critical Nutrition Literacy and AFHC scores than those who did regular physical activity (p<0.05). The AFHC scores of the adolescents who did not spend any time in front of the screen were higher than the adolescents whose time spent in front of the screen was >1 hour (p=0.01). ANLS total score of adolescents who do not consume fast food, fastfood nutrition literacy and adolescents consuming critical AFHC scores higher than (p<0.05), ?3 times/day fastfood-score was lower than those who consume fast food AFHC never drinkers (p=0,036). The Functional Nutritional Literacy score of very short adolescents according to the Z-score of height according to age was lower than that of short adolescents (p=0.002). According to BMI Z-score according to age, ANLS and AFHC scores were similar (p>0.05). There was a positive relationship between the scores of the Adolescent Nutrition Literacy Scale, scale sub-dimensions and the Adolescent Eating Habits Checklist (p<0.05). However, it was determined that there was no significant relationship between height and body index (BMİ) Z scores of adolescents and Nutritional Literacy and Eating Habits Checklist Scores (p>0,05). As a result of the study, it was revealed that adequate nutritional literacy of adolescents may have a positive effect on their eating habits. For this reason, it was considered necessary to provide education to adolescents in order to increase awareness of nutritional literacy.