18-65 YAŞ ARASI KİŞİLERDE SEZGİSEL YEME, KISITLI YEME DAVRANIŞI VE DUYGUSAL YEME DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
[ X ]
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Acıbadem Univ. Sağlık Bilim. Derg
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Giriş - Amaç: Yeme bozukluklarının artışı, obezite ile birlikte ivme kazanmıştır ve artan mortalite ile ilişkilidir. Bu nedenle yeme bozukluklarının altında yatan mekanizmaları araştırmak ve çözüm yolları bulmak önem teşkil etmektedir. Duygusal yeme ve kısıtlı yeme davranışı gibi yeme davranışı kalıplarının yeme bozuklukları patofizyolojisinde birer faktör olduğu, sezgisel yemenin ise yeme bozukluklarının önlenmesi ve progresyonunun iyileştirilmesinde etkili olduğu vurgulanmaktadır. Bu nedenle bu çalışmanın amacı da sezgisel yeme, kısıtlı yeme davranışı ve duygusal yeme davranışları arasındaki ilişkiyi değerlendirmek ve tüm bu bileşenlerin yeme davranışı kalıpları içerisindeki yerini ifade etme amacıyla literatüre yeni bir çalışma kazandırmaktır. Yöntem - Gereçler: Bu çalışma 26 Mart 2021-12 Nisan 2021 tarihleri arasında Google Formlar ile oluşturulan çevrimiçi anket ile 18-65 yaş arası katılımcılar üzerinde yürütülmüştür. Çalışmanın örneklem sayısı literatürdeki çalışmalar göz önünde bulundurularak G-Power programından yararlanılarak % 95 test gücü, ?=0.05 yanılma payı ile 262 olarak hesaplanmış, çalışma sonunda 522 katılımcıya ulaşılmıştır. Çalışma için etik kurul izni ve katılımcıların onamı alınmıştır. Katılımcılara sosyodemografik özellikleri ve genel beslenme alışkanlıklarına ilişkin bir anket, sezgisel yeme durumlarını saptamak için Sezgisel Yeme Ölçeği-2 (SYÖ-2), kısıtlı yeme davranışları ve duygusal yeme durumlarını belirlemek için Hollanda Yeme Davranışı Anketi’nin (DEBQ) duygusal yeme ve kısıtlı yeme davranışları alt ölçekleri uygulanmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizleri IBM SPSS (IBM Corp., Windows için Versiyon 26.0) ile gerçekleştirilmiş, elde edilen kategorik veriler sayı ve yüzde, nicel değişkenler ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum istatistikler ile özetlenmiş, bağımsız iki grup karşılaştırmaları t testi ile yapılmış ve nicel değişkenler arası ilişkiler ise Pearson Korelasyon katsayısı ile ölçülmüştür. Tüm analizlerde istatistiksel anlamlılık düzeyi % 5 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen katılımcıların % 23,95’i erkek, % 76,05’i kadındır. Yaş ortalamaları 30,33±9,35’dir. Beden Kütle İndeksi (BKİ) ortalamaları ise 24,12±4,62 kg/m2 olarak belirlenmiş olup katılımcıların % 59,2’si normal BKİ kategorisinde (18,5-24,9 kg/m2) yer almıştır. Tüm katılımcılara ait SYÖ-2 toplam puan ortalaması 3,38±0,66, DEBQ Kısıtlı Yeme Davranışı Alt Ölçeği toplam puan ortalaması 2,79±0,88 ve DEBQ Duygusal Yeme Alt Ölçeği toplam puan ortalaması ise 2,23±1,19 olarak saptanmıştır. Ölçek puanları cinsiyetler arasında karşılaştırıldığında DEBQ Kısıtlı Yeme Davranışı Alt Ölçeği ve Duygusal Yeme Alt Ölçeği icin erkeklerin ortalamaları kadınların ortalamalarından istatistiksel açıdan anlamlı olarak duşuk bulunmuştur (p<0,05). Sonuç: Çalışmada kısıtlı yeme davranışı ve duygusal yeme alt ölçekleri skorları, erkeklerde kadınlardan istatiksel açıdan anlamlı olarak düşük bulunmuş ve bu bulgu kadınların erkeklere kıyasla kısıtlı yeme davranışı ve duygusal yeme açısından daha fazla risk altında olduğunu göstermiştir. Ayrıca bu bulgu, kısıtlı yeme davranışı ve duygusal yeme davranışlarının yeme bozukluklarının gelişimine olan katkısı düşünüldüğünde kadınların bu açıdan da daha fazla risk altında olduğunu göstermektedir. Ayrıca çalışmada SYÖ-2 toplam puanı ile DEBQ duygusal yeme puanı arasındaki negatif yönlü ilişki kadınlarda erkeklere kıyasla güçlü düzeyde bulunmuş, bu bulgu da duygusal yemenin sezgisel yeme uygulamaları açısından özellikle kadınlar için bir engel teşkil edebileceği fikrine destek sunmuştur. *Bu çalışma, TÜBİTAK 2210-A Genel Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı kapsamında desteklenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yeme Davranışı, Sezgisel Yeme, Kısıtlı Yeme Davranışı, Duygusal Yeme, Yeme Bozuklukları
Kaynak
10. Ulusal Sağlıklı Yaşam Kongresi
