Ataerkil politikanin izdüşümünde dilsel pratik: TDK’nin cinsiyetçi kelimeleri
[ X ]
Tarih
2020
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Her insan kendi iç dünyasında bir anlam ve değerler birlikteliğini temsil eder. Bu temsiliyetin dışa vurumu ise kimliktir. Toplum kimliği yazılı olmayan normlar çerçevesinde biçimlendirir. Bu anlamda toplumsalın biçim ve hayat verdiği pek çok kimlik ve bu kimlikler üzerinden iletişime geçen pek çok temsiliyet ve aidiyet ilişkisi bulunur. Kadınlık da toplumsal normların etkisi altındaki kimliklerden biridir. Fakat bu noktada kadın kimliğini farklı kılan şey; onun siyasallaşmış olmasıdır. Bu nedenle cinsiyet farklılığını bir varoluşsal itiraza dönüştürerek kimlik haline getirmiştir. Kadın kimliği, toplumun yerleşik kanıları karşısında kendi özgün varoluş biçimini ve içsel ritmini bulmaya çalışmaktadır. Tüm dünyada bir eşitlik ve hak mücadelesi olarak cereyan eden kadın mücadelesi, Türk toplumu ve kültüründe de aynı 15 bağlamdaki bir sorun alanı durumundadır. Ataerki, eşitsizlik üreten normlar ve toplumsal cinsiyet algısı gibi yollarla kadın kimliğini ve kadının özgür/özgün varoluşunu denetlemekte, kontrol altında tutmaktadır. Kadının Türk toplumundaki sosyal statüsü ve anlamı da aynı paralelde belirlenmeye çalışılmıştır. Toplumsalın inşası asgari müştereklerde temellendiğinden farklılıkların ya da itirazların yükselen sesi genellikle toplumsalın konformist çeperleri tarafından boğulur. Kadının toplumsalın asgari müştereğinde boğulması için kullanılan araç ise ahlaki normlardır. Ataerki kadını biyolojik özelliklerinden kaynaklanan anneliği ve cinselliğiyle tanımlar. Dolayısıyla kadının kontrol altına alınması için de kadının ayırt edici ve fark yaratıcı bu iki özelliğine yüklenmektedir. Ataerkinin kurguladığı toplumsal düzen bu nedenle kadının cinselliğinin dışlanmasına ve aşağılanmasına, anneliğinin ise yüceltilmesine dayanır. Kadın böylece erkekler arası rekabeti azdıracak bir ödül olmaktan çıkarak erkeğin mülküne iliklenmiş bir meta haline gelecektir. Bu kurgu kadının kamusala her çıkma teşebbüsünde onu gayrı ahlakilikle itham edecek, kişiliğine saldıracak ve sindirmeye çalışacaktır. Böylece ataerkil düzenin görünmez eli kadını bedeni ve doğurganlığı üzerinden çerçevelendirdiği bir sağaltıcılığa hapseder. Bu bağlamda çoğu zaman kadına ilişkin statü ve anlamlandırma onun özgünlüğünün ve cinselliğinin toplumsalın bilinç dışında baskılanmasını ister ve hafızaların dışına çıkmasına müsaade etmek istemeyen “namus bekçileri”ne emanet eder. Toplumsal libido düşüklüğünden kaynaklanan bir güvensizliğin dışa vurumu olan namus ve iffet bekçiliği eşit ve özgüvenli bir toplumun otaya çıkmasını içsel bir kesiyle imkânsızlaştırır. Üstelik bu kurgusallık dokunulmazlık elde etmek ve irrasyonalliğini yaymak için de ahlaki normların dinsel temellerden türediği, kadın-erkek arası eşitsizliğin ve baskılanan cinsel etkileşimin ilahi yasanın bir gereği olduğu iddiasına sığınır. Böylece hem toplumsal vicdan ve hafıza rahatlatılır hem de ahlaki normlar meşru bir müdahale aracı haline gelir. Oysaki ahlak var olan durumu imler ve ideal olana yani etiğin özsel, evrensel çerçevesine kıyasla kültürel göreceliğinden ötürü oldukça yetersizdir. Oysa kadınlık evrensel bir özelliktir. Nasıl ki ataerki kurduğu iktidar yapısı ve yöntemleriyle evrenselse kadınlık bu mücadelesinde evrensel olmak durumundadır. Ataerkinin toplumsalın kılcallarına sızmasına ve kanılarını norm haline getirmesine yol açan en önemli şeyler semboller ve söylemdir. Söylem kelimeler aracılığıyla varlık bulur ve yaşamı biçimlendirir. Dünyanın hemen her yerinde cinsiyetçi sözcüklere rastlamak mümkündür. Türkiye’de bu konuda dünyadan müstesna değildir. Türkçe’de de ataerkil zihniyetin 16 yuvalandığı, geleneksel dönemin uzantıları olarak halen daha hayatın içerisine sızan pek çok kelime bulmak mümkündür. Böyle kelimelerin kullanımda kalması cinsiyetçi yaklaşımların iddialarını normalleştirmelerine ve kültürü kontrol altında tutmalarına yol açmaktadır. Bu kelimelerin kullanımdan çıkartılması, bunlarla mücadele edilmesi toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanabilmesi için oldukça önemlidir. Türkiye’de toplumsal uzlaşının sonucu olarak ussal olma zorunluluğunu taşıyan devlet de bu bağlamda görevlidir. Ancak ne var ki Türkçe’nin ıslahından sorumlu olan TDK, bu konuda ısrarla ve bilinçli bir şekilde ataerkil zihniyetin temel tezlerine atıf yapan kelimeleri ve bu kelimelere ilişkin örneklemeleritarihsel ve kültürel devamlılık adı altında aklamaya ve devam ettirmeyeçalışmaktadır. Çalışmamız işte bu çerçeve içerisinde TDK’nın Büyük Türkçe Sözlükte yer verdiği cinsiyetçi açıklamalar ve örneklemeler üzerinden dil düzleminde cinsiyetçiliği politikaya dönüştürdüğü ve toplumsal hafızayı ve kültürü ataerkil bir eksende tutmaya çalıştığı iddiasını temellendirecektir. Bu bağlamda sunum süresince verilecek örnekler üzerinden ataerkil dil ve kültür politikasının kurumsallaşması eleştirilecektir. Sunulacak örnekler toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten ve kadının özgürleşmesini hedef alan bir düşünsel yaklaşım çerçevesinde ortaya konulacaktır.,Each person represents a combination of meaning and values in her/his inner world. The expression of this representation is identity. Social identity shapes within the framework of unwritten norms. In this meaning, there are many identities that society gives form and life, and many relations of representation and belonging that communicate through these identities. Feminity is one of the identities under the influence of social norms. However, at this point what makes women identity different is politicized. For this reason, they made gender difference an identity by turning it into an existential objection. Women's identity tries to find its own unique form of existence and inner rhythm in the face of the established beliefs of society. The women's struggle, which takes place as a struggle for equality and rights throughout the world, is a problem area in the same context in Turkish society andculture as 17 well. Patriarchy controls and identifies women's identity and women's free / genuine existence through ways such as inequality producing norms and gender perception. The social status and meaning of women in Turkish society has been tried to be determined in parallel. The rising voice of differences or objections is often overwhelmed by the conformist walls of the society, as the construction of the social is based on the minimum commons. Moral norms are the tool used for women to suffocate in the social community. Patriarchy identifies woman with her maternity and sexuality arising from her biological features. Therefore, the woman's distinctive and creating differences features are attributed to these two features in order to control the woman. The social status and significance of woman in Turkish society were determined parallelly. Since the construction of the social is based on least common denominators, the increasing voice of differences or objections is generally drowned by the conformist peripheries of the social. On the other hand, the tool used for the woman to be drowned in the society’s least common denominator is the moral norms. Patriarchy defines woman with her motherhood and sexuality stemming from her biological properties. Therefore, it focuses on these two characteristics of woman for her to be brought under control. In this respect, the social order fictionalized by patriarchy is based on the exclusion and humiliation of woman sexuality and elevation of motherhood. In this way, woman is no longer a prize to trigger the competition between men. She becomes a meta attached to the man’s property. This construct will charge the woman with nonethicalness in her every attempt to enter the public sphere, attack her personality and try to intimidate her. Thus, the invisible hand of the patriarchy imprisons woman in a remedial state framed by her body and fertility. In this respect, most of the time the status and sense-making regarding the woman want her authenticity and sexuality to be repressed in the unconscious of the woman and commit them to “guards of honour” who do not want to let her get out of the memories. Guarding of honour and chastity, which is the reflection of a distrust stemming from the social lowness of libido, renders the appearance of an equal and self-confident to ensue impossible with an internal cut. Furthermore, this fictionality takes refuge in the claim that moral norms ensue from religious foundations and that the inequality between women and men and the repressed sexual interaction is a requirement of the divine law. Hence, both social conscience and memory are relieved and moral norms become a legitimate tool of intervention. However, morality implies the present state and is quite inadequate compared to the ideal that is the essential, universal 18 framework of ethics due to its cultural relativity. Yet, womanhood is a universal characteristic. Besides that, patriarchy is universal with the form and methods of power it constructed, womanhood should also be universal in this struggle. The most important elements that cause patriarchy to penetrate the capillaries of the social and cause its opinions to become norms are symbols and discourse. Discourse is concretized through words and it shapes life. It is possible to encounter sexist words almost everywhere in the world. Turkey is not an exception in this respect. There are many words in Turkish, in which patriarchal mentality nest and that still penetrate life as the prolongations of traditional period. That such words are kept being used cause sexist approaches to normalize their claims and to keep culture under control. That the use of these words is abolished, and they are struggled with are crucial for the social gender equality to be provided. The government, which has the responsibility to be rational as a result of social consensus in Turkey is also responsible in this respect. However, Turkish Language Association, which is responsible for the amelioration of Turkish, perseveringly and consciously tries to justify and pursue the words referring to the basic theses of patriarchal mentality and exemplifications regarding these words under the name of historical and cultural continuity. In this framework, our study will ground the claim that Turkish Language Association turns sexism into politics and tries to keep collective memory and culture in a patriarchal axis based on the sexist explanations and exemplifications it includes in its Comprehensive Turkish Dictionary. In this respect, the institutionalization of patriarchal language and culture policy will be criticized based on the examples that will be given throughout the presentation. The examples to be presented will be put forth within the framework of an intellectual approach that pays regard to gender mainstreaming and aims at the liberation of woman.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
TDK ve cinsiyetçilik, Cinsiyetçi dil, Ataerki ve dil, Dil ve cinsel ayrım, Turkish Language Association and sexism, Sexist language, Patriarchy and language, Language and gender discrimination
Kaynak
Internatıonal World Women Conference
