TÜRKİYE’DE İKTİSADİ POLİTİKALAR REEL HASILA ÜZERİNDE ETKİLİ Mİ? 2006-2022 DÖNEMİ NEDENSELLİK VE EŞBÜTÜNLEŞME BULGULARI

Çalışmada Türkiye’de 2006:Ç1-2022:Ç4 döneminde para ve maliye politikalarının reel yurtiçi hasılaya (reel GSYH) etkileri Granger nedensellik, Johansen eşbütünleşme ve hata düzeltme analizleri (ECM) kullanılarak araştırılmıştır. Çalışma, 2006’dan beri uygulanan açık enflasyon hedeflemesi dönemini, 2008 yılı küresel ekonomik kriz dönemini ve Covid-19 Pandemi dönemini kapsamaktadır. Çalışmada, maliye politikası göstergesi olarak kamu harcamaları yanında kamu gelirlerinin reel hasılaya etkileri de incelenmekte, çalışma sonuçları Keynesyen ve Parasalcı yaklaşımların etkinlik konusundaki görüşlerini Türkiye için test etmektedir. Çalışma bulgularından Granger Nedensellik analizine göre kamu gelirlerinden reel GSYH’ya doğru tek yönlü ilişki vardır. Johansen Eşbütünleşme analizine göre uzun dönemde kamu gelirlerindeki %1 artış reel GSYH’yı %1,21 azaltırken, para arzındaki %1 artış reel GSYH’yı %0,97 artırmaktadır. ECM analizine göre her bir çeyrek dönemde model hatası %0,39 azalmakta, model uzun dönemde dengeye gelmektedir. Kısa dönemde para arzındaki %1 artış reel GSYH’yı %0,18 artırırken, kamu gelirlerindeki artış reel GSYH’yı %0.24 azaltmaktadır. Çalışmanın sonuçları ilgili dönem ve uygulama yöntemleri kısıtları altında Keynesyen ve Parasalcı yaklaşımları destekler niteliktedir. Bununla birlikte maliye politikası nispi olarak hasıla üzerinde daha etkilidir. Bu sonuçlar ışığında, Türkiye’de reel hasılayı artırmada özellikle vergi indirimleri ve genişlemeci para politikalarının başarılı sonuçlar verebileceği, dolayısıyla bu politikalara bağlı olarak istihdamda artış yaşanabileceği düşünülmektedir.