Satın alınan besinlerin besin içeriklerinin sağlık indeksleri yönünden değerlendirilmesini sağlayacak yazılım sisteminin oluşturulması

Bu çalışma, marketlerden satın alınan gıda ürünlerinin barkodlarını tarayarak, ürünlerin enerji ve besin öğesi içeriklerini, Diyet İnflamatuar İndeksi (Dietary Inflammatory Index- DII) ve NOVA Skoru olmak üzere iki temel indeks verilerini göstererek, tüketicilere sağlıklı beslenme konusunda rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Verilerin toplanması ve işlenmesi sürecinde, barkod okuma işlemleri için Optik Karakter Tanıma (Optical Character Recognition - OCR) teknolojisi kullanılmıştır. Yazılım sistemine eklenen veriler, doğruluk ve bütünlük açısından kontrol edilmiş ve normalizasyon işlemi yapılmıştır. Geliştirme temelli araştırma niteliğinde olan çalışmada, barkod tarayıcı sistemini, kullanıcı dostu ve pratik bir web sitesi haline getirmek amacıyla, https://besintara.com adlı bir platform oluşturuldu. Open Food Facts veritabanında yer alan 2.780 ürün, ana besin kategorilerine göre gruplandırılmıştır. Bu ürünler arasında yapılan barkod okuma işlemleri sırasında seçilen 100 gıda ürünü üzerinde %8 oranında bir okuma hatası tespit edilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'den seçilen 1171 gıda ürünü üzerinde gerçekleştirilen diyet inflamatuar indeks hesaplamaları, -2.03 ile 10.719 arasında değişkenlik göstermiştir. Aynı zamanda bu veriler kullanılarak eksik besin öğeleri değerlerinin yerine z skoru 0 alınarak hesaplama yapılmıştır. Bu iki hesaplama yöntemi arasında pozitif yönlü zayıf bir korelasyon olduğu ortaya konmuştur. Bununla birlikte, ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Aynı zamanda Türkiye de bulunan paketlenmiş gıdalardan 314 besinin NOVA skorlama sonuçları da hesaplanmış ve besin gruplarına göre ayrılmıştır. Nova skoruna göre işlenme düzeyi 1 olan 39 ürün, işlenme düzeyi 2 olan 13 ürün, işlenme düzeyi 3 olan 75 ürün, işlenme düzeyi 4 olan 187 ürün bulunmuştur. Geliştirilen bu platform, barkod tarayıcı fonksiyonunu bütünleştirerek, kullanıcıların gıda ürünlerine dair besin bilgilerine anında erişim sağlamalarını mümkün kılmaktadır. Bu pratik ve kullanıcı dostu web sitesi hem sağlıklı beslenme bilincini artırmayı hem de kullanıcıların günlük hayatlarında daha bilinçli tüketici kararları almalarını teşvik etmektedir.

This study aims to guide consumers toward healthy eating by scanning barcodes of food products purchased from markets and displaying their energy and nutrient content, along with data from two main indices: the Dietary Inflammatory Index (DII) and the NOVA Score. In the process of data collection and processing, Optical Character Recognition (OCR) technology was used for barcode scanning operations. The data added to the software system was checked for accuracy and completeness and underwent a normalization process. In this development-based research, a platform called https://besintara.com was created to transform the barcode scanner system into a user-friendly and practical website. A total of 2,780 products from the Open Food Facts database were grouped according to major food categories. During the barcode scanning of selected 100 food products among these, an 8% reading error rate was detected. In this study, Dietary Inflammatory Index calculations performed on 1,171 food products selected from Turkey varied between -2.03 and 10.719. Additionally, using these data, missing nutrient values were calculated by assigning a z-score of 0. A weak positive correlation was found between these two calculation methods. However, the relationship was found to be statistically significant. Moreover, NOVA scoring results of 314 packaged foods available in Turkey were calculated and grouped according to food categories. According to the NOVA score, there were 39 products with a processing level of 1, 13 products with a processing level of 2, 75 products with a processing level of 3, and 187 products with a processing level of 4. This developed platform integrates the barcode scanner function, allowing users to instantly access nutritional information about food products. This practical and user-friendly website aims to both increase awareness of healthy eating and encourage users to make more informed consumer decisions in their daily lives.