Tip II diyabetlilerde sağlık okuryazarlığı ve glikoz profili arasındaki ilişki

[ X ]

Tarih

2023

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Nuh Naci Yazgan Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Bu kesitsel çalışma Muğla'da bir Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran en az bir yıllık Tip 2 Diabetes Mellitus (T2DM) tanılı hastalar arasından randomize seçilen 90 hastanın sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile glisemik kontrol durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yürütüldü. Hastaların sosyodemografik özellikleri ve antropometrik ölçümleri araştırmacı tarafından yüz yüze, biyokimyasal bulguları hasta veri sisteminden elde edildi. Ayrıca Sağlık Okuryazarlığı ölçeği kullanılarak hastaların aldıkları puanlara göre zayıf, orta, iyi ve çok iyi olarak gruplandırıldı. Hastalardan elde edilen sosyodemografik özellikler, antropometrik ölçümler, biyokimyasal bulgular bu gruplamaya göre değerlendirildi. Yaşları 60 (54-62) yıl olan hastaların %52,2'si kadın, %47,8'si erkek, %7,8'i birinci derecede obez, %36,7'si lise mezunu ve %5,56'nın sağlık okuryazarlık düzeyi zayıf, %53,33'nin ise çok iyi idi. Sağlık okuryazarlığı orta olanların serum açlık kan şekeri (AKŞ), düzeyleri iyi ve çok iyi olanlardan, Hemoglobin A1c (HbA1c) düzeyleri, zayıf, iyi ve çok iyi olanlardan yüksekti. T2DM'li hastaların AKŞ düzeyleri ile fonksiyonel sağlık okuryazarlığı (r -0,220, p=0,037) ve iletişimsel sağlık okuryazarlığı puanları (r_0,222, p=0,036) arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki vardı. Hastaların serum HbA1c (%) düzeyleri arttıkça, fonksiyonel sağlık okuryazarlığı puanlarında anlamlı azalma olduğu saptandı (r=-0,308, p=0,003). Ayrıca, hastaların serum düşük dansiteli lipoprotein (LDL mg/dL) düzeyi ile iletişimsel sağlık okuryazarlığı puanları (r=0,030, p=0,779) arasında negatif bir ilişki vardı. Karıştırıcı faktör olarak yaş, cinsiyet ve eğitim durumu ile ilgili düzenlemede yapılmadan Model 0'da fonksiyonel okuryazarlık puanının AKŞ'de 0,220, HbA1c'de 0,302 birim; olası karıştırıcı faktörlerin düzeltildiği Model 1'de ise AKŞ'de 0,247, HbA1c 0,346 birimlik azalmaya neden olduğu görülmüştür (p<0,05). Çalışma sonucunda T2DM'li hastalarda sağlık okuryazarlığının glisemik kontrolde etkili olduğu vurgulandı ve diyabetli hasta eğitiminin gerekliliği ortaya kondu.
This cross-sectional study aimed to determine the relationship between the health literacy levels and glycemic control of 90 randomly selected type 2 diabetic patients who had been diagnosed for at least one year and applied to a Primary Health Care Cervices in Muğla. The patients' sociodemographic characteristics and anthropometric measurements were obtained through face-to-face interviews with the researcher, and their biochemical findings were obtained from the patient data system. Additionally, using the Health Literacy Scale, patients were classified as weak, moderate, good, or very good based on their scores. The sociodemographic characteristics, anthropometric measurements, and biochemical findings obtained from the patients were evaluated according to this classification. The patients, whose average age was 60 (54-62) years, consisted of 52,2% females and 47,8% males. 7,8% of the patients were first-degree obese, 36,7% were high school graduates, and 5,56% had weak health literacy, while 53,33% had very good health literacy. Patients with moderate health literacy had higher fasting blood glucose (FBG) levels than those with good and very good health literacy, while their Hemoglobin A1c (HbA1c) levels were higher than those with weak, good, and very good health literacy. There was a significant negative correlation between the functional health literacy and communication health literacy scores and the FBG levels of patients with type 2 diabetes (r = -0.220, p = 0.037 and r = -0.222, p = 0.036, respectively). As the serum HbA1c (%) levels of the patients increased, a significant decrease in their functional health literacy scores was observed (r = -0.308, p = 0.003). Additionally, there was a negative correlation between the serum low-density lipoprotein (LDL mg/dL) levels and communication health literacy scores of the patients (r = -0.030, p = 0.779). In Model 0, without making any adjustment for confounding factors such as age, gender, and education level, there was a significant negative correlation between the FBG levels and functional health literacy (r = -0.220, p = 0.037) and communication health literacy scores (r = -0.222, p = 0.036). After adjustment for confounding factors in Model 1, it was determined that an increase in the FBG and HbA1c levels by one unit (? = -0.220, 0.022, ? = -0.346, p = 0.003, respectively) caused a decrease in functional health literacy scores. The study emphasized the importance of health literacy in glycemic control in patients with type 2 diabetes and highlighted the necessity of diabetic patient education.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics, Beslenme Alışkanlıkları, Glisemik Kontrol, Sağlık Okuryazarlığı, Tip 2 Diyabet, Nutritional Habits, Glycemic Control, Health Literacy, Type 2 Diabetes

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye