Yazar "Aytekin Şahin, Gizem" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 3 / 3
  • [ X ]
    Öğe
    GIDA KATKI MADDELERİ HAKKINDA BİR BİLGİLENDİRME KAYNAĞI OLARAK YOUTUBE VİDEOLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
    (2024) Aytekin Şahin, Gizem; Kendirli, Gamze; Küçüksüllü, Elmas Kübra
    Nüfusun artması ve yemek kültürünün değişmesi ile gıda katkı maddelerinin sayısı ve çeşidi önemli ölçüde artmıştır. Gıda katkı maddelerinin kontrolsüz ve amaçları dışında kullanımını önlemek için çeşitli yasal düzenlemeler olsa da tüketiciler arasında gıda katkı maddelerinin zararlı olduğuna yanlış bir inanç vardır. Ayrıca son yıllarda insanlar sağlık bilgilerine erişmek için interneti daha fazla kullanmaya başlamıştır. YouTube™, beslenme ve sağlık bilgilerine erişmek için sıklıkla kullanılan platformlardan biridir. Ancak paylaşılan bilgiler için ne yazık ki bir denetim mekanizması bulunmamaktadır. Ayrıca gıda katkı maddeleri gibi tartışmalı konularda ortaya çıkan bilgi kirliliği, bu denetimin önemini daha da artırmaktadır. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı, gıda katkı maddeleri hakkında bir bilgilendirme kaynağı olarak YouTube videolarını değerlendirmektir. Çalışmaya 96 video dahil edilmiştir. Videonun ismi, linki, yüklenme tarihi, süresi, görüntülenme sayısı, yorum sayısı, beğenme ve beğenmeme sayısı ve yükleme kaynağı bilgileri (Kişisel bloglar, sağlık profesyonelleri ve gıda profesyonelleri) kaydedilmiştir. Daha sonra izlenme oranı, beğenme oranı ve video güç indeksi (Video Power Index-VPI) değerleri hesaplanmıştır. Video kalitesini değerlendirmek için araştırmacılar tarafından oluşturulan İçerik Değerlendirme Skoru, Modifiye DISCERN Ölçeği ve Global Kalite Skoru (Global QualityScore-GQS) kullanılmıştır. Videolar, gıda katkı maddeleri konusunda bilgi sahibi iki araştırmacı tarafından izlenerek değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel bulguları, gıda profesyonelleri tarafından paylaşılan videoların GQSve İçerik Değerlendirme Skorunda sağlık profesyonelleri ve kişisel bloglardan daha yüksek puan aldığını ortaya koymuştur (p<0.001). Her üç ölçekte en düşük puan alan videolar kişisel bloglar tarafından paylaşılanlar olmuştur (p<0.001). Ayrıca İçerik Değerlendirme Skoru ile VPI (r=0.308, p=0.002) ve izlenme oranları (r=0.308, p=0.002) arasında pozitif korelasyon olduğu belirlenmiştir. Ancak video kalitesi puanları ile beğenme oranlarının negatif ilişkili olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuçlar, gıda katkı maddeleri konusunda uzmanlar tarafından yapılan bilgilendirmenin önemini göstermiş olup, YouTube™ platformunda beslenme ve sağlık alanında yayımlanan videoların denetlenmesinin önemini vurgulamıştır.
  • [ X ]
    Öğe
    Lise Okul Menülerinin Kalitesi ve Çevresel Etkisinin Değerlendirilmesi
    (2024) Aytekin Şahin, Gizem; Kendirli, Gamze; Küçüksüllü, Elmas Kübra; Kip, Merve; Öztürk, Dilşad
    Amaç: Okullarda menülerin yeterli, dengeli ve adölesanların gereksinimlerine uygun olmasının yanı sıra sürdürülebilir olması da önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada, liselerde sunulan menülerin kalitesini ve çevresel etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Türkiye’nin yedi farklı bölgesinden birer lisenin bir aylık öğle yemeği menüsü çalışmaya dahil edilmiştir. Veriler 31 Ekim-2 Aralık 2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Menülerin enerji ve besin ögesi içeriklerinin hesaplanmasında Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS, versiyon 8.1) Programı kullanılmıştır. Menülerin enerji ve besin içerikleri Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2022 önerileriyle karşılaştırılmıştır. Menülerin kalitesini değerlendirmek için Sağlıklı Yeme İndeksi (SYİ) 2015 kullanılmıştır. Menülerin karbon ve su ayak izleri ise literatürde bulunan faktörler kullanılarak hesaplanmıştır. Bulgular: Menülerin enerji ve besin ögesi içeriklerinin genel olarak TÜBER-2022 önerilerine uygun olmadığı görülmüştür. Diyet kalitesi açısından ise menülerinin büyük bir kısmının “geliştirilmesi gereken” grubunda olduğu saptanmıştır. Ayrıca menülerin kalitesi ile karbon (r=-0.251, p=0.003) ve su ayak izi arasında negatif bir korelasyon olduğu (r=-0.163, p=0.049) belirlenmiştir. Menülerin enerji, protein ve yağ içeriği ile karbon ve su ayak izleri arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmüştür (p<0.05). Sonuç: Sonuç olarak, menüler planlanırken öncelikli amaç, adölesanların enerji ve besin ögesi gereksinimlerini karşılamak olmalıdır. Ayrıca menülerin çevresel etkisi ve adölesanların besin tercihleri de göz önünde bulundurulmalıdır.
  • [ X ]
    Öğe
    Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Diyet Kalitesi, Diyet Asit Yükü ve GlisemikKontrol ile İlişkisi
    (2020) Caferoğlu, Zeynep; Aytekin Şahin, Gizem; Hatipoğlu, Nihal; İnanç, Neriman
    Amaç: Artmış diyet kalitesi, Tip 1 Diabetes Mellitus’ta (T1DM) iyi bir metabolik kontrol ve azalmış komplikasyon riski ile ilişkili olabilirken, günümüzde sıkça tüketilen Batı tarzı diyetlerin düşük diyet kalitesi ve yüksek diyet asit yüküne sahip olduğu gösterilmiştir. Bu araştırmada, T1DM’li çocuk ve adölesanların diyet kalitesi ve asit yükünün saptanması ve bu parametrelerin metabolik kontrol ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bireyler ve Yöntem: Araştırmaya, 8-18 yaş arasında 75 T1DM’li ve 88 sağlıklı birey dahil edilmiş ve tüm katılımcıların antropometrik ölçümleri yapılmıştır. Diyet kalitesinin ve asit yükünün saptanabilmesi için 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı alınmıştır. Diyet kalitesi, Sağlıklı Yeme İndeksi (SYİ)-2015 ve Türkiye Beslenme Rehberi’ne (TÜBER) göre revize edilen SYİ-2015 ile değerlendirilmiştir. Diyet asit yükünün tahmini ise potansiyel renal asit yükü (PRAL) değeri ve net endojen asit üretimi (NEAP) skoru hesaplanarak yapılmıştır. Metabolik kontrolün göstergesi olarak, son ölçülen HbA1c değerleri kaydedilmiştir. Bulgular: Araştırma sonucunda, T1DM’li grubun diyet kalitesi (SYİ-2015: 50.5±10.2, TÜBER’e göre SYİ-2015: 45.5±9.6) sağlıklı gruptan (SYİ-2015: 43.9±10.7, TÜBER’e göre SYİ-2015: 37.8±10.9) daha yüksek ve diyet asit yükleri daha düşük (diyabetlilerde PRAL: -3.5±20.4, NEAP: 39.3±16.4; sağlıklı PRAL: 9.8±15.0, NEAP: 55.9±21.6 mEq/gün) bulunmuştur (p<0.001). Ayrıca, diyabetik grupta PRAL ve NEAP skorları ile HbA1c düzeyleri arasında pozitif yönde bir ilişki saptanırken, TÜBER’e göre SYİ-2015 toplam puanları ile HbA1c arasında negatif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür (p<0.05). Sonuç: T1DM’li çocukların ve ergenlerin diyet kalitesi sağlıklı yaşıtlarından daha iyi olsa da, T1DM’li kişilerin diyet kalitesi önerilen sınıflandırmaya göre hala orta-düşük düzeydeydi. Ayrıca, diyet kalitesinin iyileştirilmesi ve diyet asit yükünün azaltılması, iyi bir metabolik kontrol için faydalı olabilir.