TOPSIS Destekli Maksimum Kapsama Modeli ile Afet Sonrası Toplanma Alanlarının Belirlenmesi

Doğal afetler afet merkezinde ya da merkeze yakın yerlerde pek çok insanı olumsuz etkilemektedir. Ülkemizin özellikle deprem ülkesi olması nedeniyle afet yönetiminin en doğru şekilde yapılması gerekmektedir. İl afet müdürlükleri tarafından belirlenen toplanma alanları da afetten etkilenen halkın geçici olarak toplanabileceği alanlardır. Bu çalışma kapsamında afet sonrasında halkın toplanması için oluşturulmuş toplanma alanlarının belirli bir sistematik ile belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Kayseri ili Talas ilçesi uygulama alanı olarak seçilmiş ve mevcut toplanma alanlarının belirli kısıtlar altında belirlenmesi ve değerlendirilebilmesi için öncelikle literatürde toplanma alanları seçiminde kullanılan temel kriterler belirlenerek literatürdeki çalışmalar ve uzman görüşü dikkate alınarak AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi) yöntemiyle bu kriterler ağırlıklandırılmıştır. Elde edilen ağırlıklar elde mevcut sayısal veri bulunduğu için TOPSIS (İdeal Çözüme Benzerliğe Göre Sıralama Tekniği) yöntemine entegre edilmiş ve bu yöntemle mevcut toplanma alanlarının önem ağırlıkları belirlenmiştir. Daha sonra belirlenen bu ağırlıklar ile birlikte kapsanan nüfusu da maksimize edecek şekilde belirli kısıtlar altında matematiksel model geliştirilmiştir. Bu model karar vericiye eldeki mevcut toplanma alanlarını nasıl kullanması gerektiği konusunda bilgi vermekle birlikte belirli mesafe limiti ile ne kadar nüfusa hizmet edilebileceği ve bunun kaç toplanma alanıyla sağlanabileceği konusunda yardımcı olmaktadır. Bu durum afet sonrası toplanma alanlarının geçici barınma alanlarına dönüştürülmesi noktasında da karar vericiye öncelikli yerleri belirleyebilme noktasında yardımcı olacaktır. Çalışmada, parametre değerlerine bağlı değişen sonuçlar için detaylı analizler sunulmuştur.