İnanç, NerimanUysal, İlknur Yürüsoy2025-02-242025-02-242023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=nLNfCsWgUluh5T2iyudShrrHd-zYKXiYgCNa1144MxO9lwJ_QoacswKoDiukuomlhttps://hdl.handle.net/20.500.14440/48Bu çalışma, Erzurum Merkez'deki Kredi Yurtlar Kurumuna ait bir yurtta kalan 330 erkek öğrencinin antropometrik ölçümler ile karbonhidrat kalite indeksi (KKİ) arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, antropometrik ölçümleri, fiziksel aktivite düzeyleri ve 24 saatlik besin tüketim kayıtları alınmıştır. Katı karbonhidratların toplam karbonhidratlara oranı, diyet lifi alımı (g/gün), glisemik indeks (Gİ) düzeyleri kullanılarak öğrencilerin KKİ hesaplanmıştır. Elde edilen verilerin en küçük değeri 0, en büyük değeri %100 kabul edilerek %'lik dağılımlarına göre 5 gruba ayrılmış yüzdelik dilimlere 1 ile 5 arasında puan verilmiştir Toplam KKİ hesaplanmasında her bir birey için elde edilen bu puanlar toplanmış ve 5 kantile ayrılarak değerlendirmeler bu kantiller üzerinden yapılmıştır. Yaş ortancaları 21 (%20-22) yıl olan öğrencilerin KKİ ne göre % 20,9'unun 1.kantilde, kalan %13,9'unun ise 5.kantilde bulunduğu tespit edilmiştir. Katı karbonhidratların toplam karbonhidratlara oranı ve diyet lifi ile KKİ arasında güçlü pozitif korelasyon (sırasıyla, r=0,6865, p<0,001 , (r=0,772, p<0,001) gözlemlenmiştir. Glisemik indeks ile KKİ arasında ise negatif yönlü orta düzeyde ilişki (r=-0,536, p<0,001) olduğu bulunmuştur. Öğrencilerin enerji ve besin öğeleri alımları açısından kantiller arasında diyet lifi (p<0,001) dışında anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır. En yüksek düzeyde diyet lif alım miktarı ( 30,85 g) beşinci kantildeki öğrencilerde iken (27,14-35,28), en düşük miktar birinci kantildeki öğrencilere aittir (14,13 (11,23-17,13). Beden Kütle İndeksi (BKİ) değeri normal, hafif şişman ve obez olan öğrencilerin, diyet lifi, Gİ ve KKİ değerleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Diyet lifi alımındaki 1 gramlık artışın (p=0,001) ve KKİ'deki 1 birimlik değişimin (p=0,009) obezite riskini sırasıyla 0,026 ve 0,088 kat azalttığını; Gİ'teki 1 birimlik (p<0,001) artışın ise obezite riskini 0,0010 kat arttırdığı bulunmuştur. Çalışma sonucunda, düşük Gİ'li besinlerin tüketimi ve diyet lifinin KKİ'yi belirlemede önemli olduğu saptanmıştır. Karbonhidrat kalite indeksi konusunda farkındalığın artırılması ve bu konuda benzer çalışmaların yapılmasının gerekliliği ortaya konmuştur. Anahtar kelimeler; Antropometrik ölçüm, diyet lifi, glisemik indeks, karbonhidrat kalite indeksi, obezite.This study was conducted to determine the relationship between anthropometric measurements and Carbohydrate Quality Index (CQI) of 330 male students residing in a dormitory owned by the Credit Dormitories Institution in Erzurum City Center. The students' socio-demographic characteristics, anthropometric measurements, physical activity levels, and 24-hour dietary records were obtained. The ratio of solid carbohydrates to total carbohydrates, dietary fiber intake (g/day), and glycemic Index (GI) levels were used to calculate the students' CQI. The obtained data, with a minimum value of 0 and a maximum value of 100%, were divided into 5 groups based on percentile distributions, and assigned scores ranging from 1 to 5. For the total CQI calculation, the scores obtained for each individual were summed, and evaluations were made based on these quintiles. It was determined that students with a median age of 21 (20-22) years had 20.9% in the 1st quintile and the remaining 13.9% in the 5th quintile according to their CQI. A strong positive correlation was observed between the ratio of solid carbohydrates to total carbohydrates and dietary fiber with CQI (r=0.6865, p<0.001; r=0.772, p<0.001 respectively). A negatively moderate correlation was found between Glycemic Index and CQI (r=-0.536, p<0.001). Regarding energy and nutrient intake, apart from dietary fiber (p<0.001), no significant difference was observed between the quintiles of students. The highest amount of dietary fiber intake (30.85 g) was in the fifth quintile students (27.14-35.28), while the lowest amount belonged to the first quintile students (14.13 (11.23-17.13). It was determined that there was no significant difference in dietary fiber, GI, and CQI values among students with normal, slightly overweight, and obese Body Mass Index (BMI) values (p>0.05). A 1 gram increase in dietary fiber intake (p=0.001) and a 1 unit change in CQI (p=0.009) were found to reduce the risk of obesity by 0.026 and 0.088 times respectively; whereas a 1 unit increase in GI (p<0.001) increased the risk of obesity by 0.0010 times. As a result of the study, it was determined that the consumption of low glycemic index foods and dietary fiber is important in determining CQI. The necessity of increasing awareness about Carbohydrate Quality Index and conducting similar studies in this regard has been emphasized.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessBeslenme ve DiyetetikNutrition and Dieteticsanthropometric measurementsdietary fiberglycemic indexcarbohydrate quality indexobesity.Master Thesis771828621