Baraj güvenliği için risk analizi yazılımı
[ X ]
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Uluslararası Katılımlı III. Baraj Güvenliği Sempozyumu Bildiri Kitabı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Günümüzde küresel ısınma nedeniyle yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi her geçen gün artmaktadır. Ülke ekonomisine önemli katkısı bulunan su kaynaklarının verimli kullanılması yeni istihdam alanları yaratabileceği gibi mevcut olanakların geliştirilmesinde de önemli rol oynamaktadır. Barajların, tarım arazilerinin sulanması, elektrik enerjisinin üretimi, taşkın kontrolü, balıkçılık, iç sularda ulaşım gibi pek çok faydaları bulunmaktadır. Barajların bu önemli özelliklerinin yanında baraj yıkılması sonucunda çok ciddi can kayıplarına ve maddi hasarlara yol açabilecekleri unutulmamalıdır.Baraj güvenliği açısından oluşabilecek tehlikelere karşı risk analizleri bütün barajlar için yapılmalı ve baraj durumları sürekli olarak izlenmelidir.Bu çalışmanın amacı risk analizi yazılımı geliştirerek, baraj güvenliğinin Türkiye’deki durumunu belirlemektir. Bu kapsamda, öncelikle farklı ülkelerde baraj güvenliği konusunda yapılan çalışmalar araştırılmış ve kullanılan çeşitli yönetmelikler incelenmiştir. Çeşitli baraj türleri için tehlike oluşturabilecek parametreler belirlenmiş, baraja yakın bölgelerde yaşayan ve olası bir yıkılma durumunda etkilenebilecek insan sayıları, bölge haritaları ve nüfus bilgileri kullanılarak belirlenmeye çalışılmıştır.Risk analizi için Utah Üniversitesi tarafından Federal Emergency Management Agency’nin (Fema) kullanımı için hazırlanmış olan EXCEL tabanlı risk analizi yazılımı (FEMA Risk Tool) kullanılmıştır. Yazılım baraj yüksekliği, baraj gövde türü, dolu savak kapasitesi, ortalama yıllık yağış miktarı, ana kanal uzunluğu, ortalama havza yüksekliği gibi temel baraj karakteristiklerini kullanmaktadır. Herbir baraj türü için risk analizinde kritik öneme sahip değişkenlere göre analiz yapılmıştır. Örneğin toprak dolgu barajlar için yıkılma modları, taşkın, deprem, normal stabilite ve sızıntı durumlarıdır.Yazılıma gedik genişliği hesabı, yıkılma süresinin belirlenmesi, çıkan en büyük debi miktarının bulunması için kullanılan ampirik yöntemler ve gedik şev eğiminin bulunması için kullanılan çeşitli metotlar da eklenmiştir. Geliştirilen bu yazılım kullanılarak Türkiye’deki bir baraj üzerinde risk analizliyapılmıştır. Yapılan risk analizleri sonucunda oluşabilecek tehlikeler 3 farklı kategoride toplanmıştır. Bunlar yüksek tehlike, önemli tehlike ve düşük tehlike durumlarıdır. Yapılan çalışmanın sonucu olarak önemli risk parametreleri ve oluşturabilecekleri tehlike durumlarına göre grafiksel sonuçlar elde edilmişve eklenen yeni metotlar için de grafikler hazırlanarak sonuçlar yorumlanmıştır.,Nowadays importance of renewable energy sources increased due to global warming. Effective use of water resources can play important role on economics; this can create new employment areas and helps improvement of existing possibilities. Dams have benefitable functions such as irrigation, hydropower, flood control, fisheries, and navigation. Besides these important benefits, dam failures can cause loss of life and financial loss. Safety risk analysis must be done for each dam and monitoring of dam situations examined continuously.The purpose of this study is to examine the safety of a dam in Turkey by performing risk analysis Firstly different dam safety researches are investigated and all available methods are searched. Dam failure parameters for different kinds of dams are identified. People who live in areas near dams, and the number of people affected in case of a possible collapse of the region are determined using maps and census data.For risk analysis purpose, an Excel based risk analysis tool was used. This tool was created by UTAH State University for the use of Federal Emergency Management Agency (FEMA). This software uses main dam characteristics such as dam height, body type, spillway capacity, mean annual precipitation, main steam length, and mean basin elevation. Risk analysis has been done by using critical parameters for each type of dam, for instance, important failure modes of earth fill dams are flood, earthquake, normal stability and piping.New features such as peak dam breach width, failure time formulas, peak breach discharge empirical formulas and breach side slope calculation methods are also added to the existing tool.In this study, risk assessment of a dam in Turkey has been made by using improved risk analysis software. As a result of risk analysis, hazard situations are classified on 3 different categories. These are high hazard, significant hazard and low hazard. Important risk parameters and failure results of these parameters are shown on graphics. New graphic results are drawn for new methods added on software. All graphical results are discussed.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Risk analizi, baraj güvenliği, baraj risk analizi, baraj yıkılma parametreleri
Kaynak
Uluslararası Katılımlı III. Baraj Güvenliği Sempozyumu Bildiri Kitabı
