Madde bağımlılığı olan yetişkinlerin besin ögeleri alımları, beslenme kalitelerinin değerlendirilmesi ve bağımlılık şiddeti ile ilişkisinin incelenmesi

Bu çalışma madde bağımlısı yetişkinlerin besin tüketimleri, ortalama besin ögesi yeterlilik oranı (Mean Adequacy Ratio, MAR) ile belirlenen diyet kalitesi ve Bağımlılık Profil İndeksi (BAPİ) ile ilişkisi ortaya konması amacıyla yürütülmüştür. Çalışmaya Kayseri Devlet Hastanesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi (AMATEM) kliniğinde yatan 53 madde bağımlısı (Çalışma Grubu) ve 46 sağlıklı yetişkin (Kontrol Grubu) katılmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik özellikleri, besin tüketimleri, antropometrik ölçümleri, biyokimyasal bulguları araştırmacı tarafından yüz yüze anket aracılığıyla kaydedilmiştir. Katılımcıların günlük enerji ve besin öğeleri alımları hesaplanmış ayrıca madde bağımlısı bireylere BAPİ öz bildirim formu uygulanmıştır. Çalışma ve kontrol grubundaki bireylerin çalışma durumları benzer iken yaş, medeni, eğitim (p<0,001) ve ekonomik durumlarının (p=0,003) farklı olduğu belirlenmiştir. Çalışma grubundaki normal vücut ağırlığına (%61,29) sahip bireylerin oranı kontrollerden (%38,71) fazla iken, hafif şişmanların oranı (%40,54) kontrollerden (%59,46) düşüktür (p=0,045). Madde bağımlılarının gu?nlu?k enerji ve besin ögesi alım miktarları, diyet kalitesi ortalama besin ögesi yeterlilik oranı (MAR) kontrol grubundan (sırasıyla; (% 90 (83-94), % 80,42±6,13) yüksektir (p<0,001). BAPİ'ye göre katılımcıların %56,60'ı düşük bağımlı, %13,21'i orta bağımlı ve %30,19'u yüksek bağımlıdır. Bağımlılık şiddeti ve diyet kalitesi arasında anlamlı ilişki bulunmamış, ana öğün sayısı ile bağımlılık şiddeti arasında pozitif yönlü zayıf bir korelasyon olduğu belirlenmiştir. (r=-0,474, p=<0,001). MAR (%) ile BAPİ toplam puanı (r=-0,474, p<0,001) arasında negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda çalışmaya katılanların yarısından çoğunun düşük bağımlı olması ve AMATEM'de izlemeye başlamadan yapılan tedavilerin bağımlıların beslenme kalitelerinin iyi olmasına katkı sağladığı düşünülmüştür. Bu nedenle AMATEM'lerde madde bağımlılarının beslenme tedavisinin önemi ile ilgili farkındalık oluşturulması gerekmektedir ve bu konuda geniş çaplı araştırmalara yer verilmelidir.

This study aimed to investigate the relationship between substance-dependent adults' dietary consumption, diet quality assessed by Mean Adequacy Ratio (MAR), and Addiction Profile Index (BAPİ). The study included 53 substance-dependent individuals (study group) and 46 healthy adults (control group) admitted to the Alcohol and Substance Addiction Treatment Center clinic at Kayseri State Hospital. Socio-demographic characteristics, dietary intake, anthropometric measurements, and biochemical findings of participants were recorded through face-to-face interviews by the researcher. Daily energy and nutrient intake of participants were calculated, and the BAPİ self-report form was administered to substance-dependent individuals. While the employment status of individuals in the study and control groups was similar, differences were observed in terms of age, marital status, education (p<0.001), and economic status (p=0.003). The proportion of individuals with normal body weight (61.29%) in the study group was higher than controls (38.71%), while the proportion of mildly obese individuals (40.54%) was lower than controls (59.46%) (p=0.045). Daily energy and nutrient intake, as well as diet quality assessed by Mean Adequacy Ratio (MAR), were significantly higher in substance-dependent individuals compared to the control group (90% (83-94) vs. 80.42±6.13, respectively; p<0.001). According to BAPİ scores, 56.60% of participants had low addiction severity, 13.21% had moderate severity, and 30.19% had high severity. No significant relationship was found between addiction severity and diet quality, while a weak positive correlation was observed between the number of main meals and addiction severity (r=-0.474, p=<0.001). A negative relationship was determined between MAR (%) and BAPİ total score (r=-0.474, p<0.001). The study concluded that over half of the participants had low addiction severity and that the treatments initiated before follow-up at clinic contributed to better diet quality among substance-dependent individuals. Therefore, raising awareness about nutritional therapy for substance-dependent individuals within Alcohol and Substance Addiction Treatment Center settings and conducting broader research in this area are deemed necessary.