Raskolnikov’un Ahlaki İkilemi: Nietzscheci Bir Bakış

F.M. Dostoyevski ve F. Nietzsche 19. Yüzyıl’ın kültürel yaşamına damga vurmuş iki önemli entelektüeldir. Farklı kültürel atmos-ferlerde ve farklı düşünsel ortamlarda yetişmiş olsalar da oldukça benzer problemlere kafa yormuşlardır. Her iki düşünür içinde temel problem yaşamın anlamı ve değeri problemidir. İçinde yaşadıkları çağda, bireyin kendi yaşamının anlamını ve değer-ini belirlemekten bütünüyle uzak bir konumda olduğu tespitinde bulunurlar. Bu problem bağlamında her iki düşünür de içindeyaşadığı çağın temel karakterini nihilizm olarak adlandırır. Üstelik hem Nietzsche hem de Dostoyevski bu nihilist yapının insanyaşamında varoluşsal bir sıçrama ile ortadan kaldırılabileceği firini savunurlar. Ancak tüm bu ortak noktalara rağmen söz konu-su varoluşsal sıçramanın içeriği ve biçimi açısından farklı görüşlere sahiptirler. Bu makalede söz konusu paralellik ve farklılıklar-dan yola çıkarak Dostoyevski’nin “Suç ve Ceza” adlı eserinin baş karakteri olan Raskolnikov’un Nietzsche felsefesi açısından biranalizi yapılmaya çalışılacaktır. Böylece Nietzsche’nin insanın kendini gerçekleştirme sürecinde ortaya koyduğu aşamalara ilişkinyeni bir perspektif sunmak amaçlanmaktadır.