EĞİTİM YAPILARINDA ÖĞRENCİ ODAKLI TASARIM

Eğitim yapıları, çocukların eğitim hayatına başlamalarıyla birlikte, evlerinde ve aileleriyle geçirdikleri vakitten daha fazlasını okulda öğretmenleri ve arkadaşları ile geçirmeleri nedeniyle, yaşantılarında çok önemli bir role sahiptirler. Eğitim birçok faktörün altında gelişen çok boyutlu bir olgudur. Bu faktörlerden biri olan eğitim binalarının fiziksel koşulları eğitim kalitesi üzerinde çok önemli rol oynamaktadır. Öte yandan öğrenme, öğrencinin motivasyonu ve fiziksel koşullarla ilgili olan karmaşık bir aktivite olup, eğitim kaynakları, öğretmenin kalitesi ve eğitim müfredatının yanında eğitim yapılarının fiziksel koşulları ve tasarımı öğrencinin öğrenme performansı üzerinde oldukça etkilidirler. Ancak, öğrenci üzerinde oldukça etkili olan bu yapı türlerinin tasarımında tüm dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de öğrencilerin hiçbir söz hakkı bulunmamaktadır. Ülkemizdeki mevcut okulların büyük bir kısmını kapsayan devlet okullarına bakıldığında, bağlama, yerel kültüre dikkat edilmeksizin standart tip projelerden oluştuğu dikkati çekmektedir. Oysa öğrencilerin zamanlarının önemli büyük bir bölümünü geçirdikleri bu binaların tasarlanmasında onların fikirlerinin alınması ve uygulanması, kendilerine olan güvenlerini arttıracağı gibi okullarına olan sorumluk ve sahiplenme duygularını olumlu yönde etkileyecektir. Çalışmada, eğitim yapılarının fiziksel mekân kalitesinin öğrencinin akademik başarısına ve öğrenme performansına pozitif veya negatif etkilerinin olduğu, fiziki koşulları kötü ve yetersiz olan okullardaki özellik/özellikler konusunda bahsettikleri, fiziki koşulları iyi olan okulların öğrencilerinin ise okullarının olumlu özelliklerini ön planda tuttukları, fiziki koşulları iyi olan okullardaki öğrencilerin okullarıyla ilgili yapılması istedikleri değişiklikler konusundaki beklentilerinin fiziki koşulları kötü olan okullardaki öğrencilerin beklentilerinden daha yüksek olduğu, okul bina yaşı ile öğrencilerin okul fiziksel özelliklerinden, mekânsal kalitesinden (fiziksel ortam öğeleri) ve güvenlikten duydukları memnuniyet düzeyleri, okulun öğrenci üzerinde oluşturduğu etki, öğrenci başarısı ve okul devamsızlığı arasındaki anlamlı ilişkinin olduğu, okulun dış görünüşünün davet ediciliği, çevreyle uyumu, dış cephe rengi, iç-dış kısmının görselliği gibi okul estetiğiyle ilgili özelliklerden memnuniyetin öğrencinin başarısını olumlu yönde etkilediği, okulun konumu, öğrenci sayısı, sınıf boyutu, mekânsal organizasyon ve mekânsal yoğunluğu, donatı, gürültü, havalandırma, ısı-sıcaklık, ışık, renk, temizlik, güvenlik, sembolik, estetik değer gibi faktörlerin kalite düzeylerinin yüksek olmasının ve okul tasarımında kullanıcı motivasyonunu, sosyal iletişimini, sağlığını, ailesi ile topluma karşı olan sorumluluk duygusunu ve davranışlarını olumlu yönde etkiledikleri, öğrencilerin eğitim-öğretim gördükleri ortamların, öğrencilerin fizyolojik, psikolojik-sosyal özellikleri ve istekleri göz önüne alınarak uygun hale getirilmesi, çocuğun hem akademik hem de sosyal yaşantısına pozitif katkıları olacağı saptanmıştır. katılımının sağlanmasının öğrencinin başarısını, Bu bağlamda, öğrencilerin okullarının mevcut fiziksel durumları hakkındaki düşüncelerini öğrenerek, okullarıyla ilgili yapılmasını istedikleri değişikliklerin saptandığı bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verilerini elde etmek için gözlem, yerinde saptama ve anket teknikleri kullanılmıştır. Çalışma sonunda, literatür taraması, analizlerden ve kullanıcı katılımlı tasarım metodu kullanılarak elde edilen bilgiler ışığında mevcut okulların yenilenmesinde veya yeni yapılacak olan okulların tasarımlarına yönelik öneriler sunulmuştur